Nivel: 'Nieuwe urgentiecategorie in ambulancezorg biedt meer duidelijkheid bij levensbedreigende situaties'
In dit artikel:
Het Nivel concludeert na evaluatie dat de invoering van een extra urgentiecategorie (A0) in de spoedeisende ambulancezorg een positief effect heeft gehad. De wijziging kwam voort uit zorgen over toenemende druk op de acute zorg door vergrijzing en het sluiten van SEH’s, en uit een actieplan van 2018 om ambulanceritten efficiënter in te zetten. Eerder onderzoek (2019) liet zien dat het oude drie‑niveausysteem (A1, A2, B) vooral op logistieke en financiële gronden was opgebouwd, niet op medische criteria. De sector schakelde daarom over op een nieuw systeem met zeven urgentieniveaus, inclusief A0 voor de meest urgente gevallen en aparte categorieën voor meldkamerzorg zonder inzet van een ambulance.
In februari 2024 begonnen de eerste meldkamers met de nieuwe indeling. RIVM-cijfers laten zien dat van ruim 725.000 spoedritten dat jaar de A0- en A1-ritten samen werden geregistreerd; ongeveer 22.000 ritten (circa 3%) kregen de A0-code. Ambulances met A0‑codes waren gemiddeld 1 minuut en 39 seconden sneller ter plaatse dan bij A1‑ritten (8 minuten 35 tegen 10 minuten 14), zonder dat de responstijden voor A1 en A2 verslechterden ten opzichte van 2023.
Interviews met centralisten en ambulanceprofessionals leverden zowel lof als kritiek op. Positief wordt genoemd dat de extra categorie meer helderheid geeft, maar praktische knelpunten komen ook naar voren: op sommige posten worden voertuigen gereserveerd voor mogelijke A0‑meldingen, waardoor andere ambulances grotere afstanden moeten rijden. Een ambulancechauffeur vatte dit kritisch samen: “Er wordt dan voorbijgegaan aan het doel: de snelst mogelijke zorg voor eenieder die dit nodig heeft.” Centralisten wijzen bovendien op het feit dat bij levensbedreigende situaties vaak al afwijkend werd gehandeld, waardoor de A0‑indeling operationeel soms weinig verandert.
Advies uit de evaluatie is om de effecten verder te monitoren en te sturen zodat sneller optreden voor de allerurgente gevallen behouden blijft zonder ongelijkheid in dekking te veroorzaken.