Robocop in de polder

donderdag, 11 september 2025 (08:13) - Medischcontact.nl

In dit artikel:

Drie jaar geleden verpandde FC Barcelona een kwart van zijn toekomstige tv‑rechten voor 25 jaar en ontving daarvoor circa 500 miljoen euro — een transactie die, gezien de jaarlijkse opbrengst van ruim 250 miljoen, neerkomt op een scherpe korting en economisch gezien op een soort hypotheek tegen een zeer hoge rente. Die vergelijking opent het betoog over eenzelfde dynamiek in de zorg: noodlijdende instellingen die hun kernactiviteiten verkopen om liquiditeit te krijgen.

De Gelre ziekenhuizen verkochten hun laboratoria toen zij financieel onder druk stonden; dat werd gezien als de enige uitweg. De koper was Eurofins Clinical Diagnostics, dat kort daarna in opspraak kwam door een grote hack van medische gegevens. In Nederland hebben commerciële spelers de afgelopen jaren meerdere klinische laboratoria overgenomen, ook van stichtingen die zichzelf verpatsten. Bestuurders lijken soms uitgeput te raken van het “charitatieve” gedachtegoed en kiezen voor verkoop als snelle oplossing.

De verwachtingen van private partijen – schaalvoordelen, lagere prijzen en investeringen – slaan vaak door naar nadelen: extra transport van monsters, meer managementlagen, bezuinigingen op dienstverlening en verleiding tot het opvoeren van aanvullende facturatie. Dergelijke dienstversobering heeft verborgen consequenties voor patiënten: langere opnames, intensievere behandelingen of zelfs risico op uitbraken door verslechterde diagnostiek. Daarnaast beloven kopers soms miljoeneninvesteringen, maar structureren ze overnames zo dat ze juist met zware schulden worden achtergelaten; voorbeelden van vergelijkbare praktijken zijn uit het bedrijfsleven bekend (zoals bijna het faillissement van HEMA).

De kernvraag is principieel: diagnostiek is een fundamentele ziekenhuisfunctie — is het verstandig die uit handen te geven aan externe commerciële partijen? Naast financiële risico’s spelen ook privacy‑ en transparantiezorgen mee, zeker nu medische data bij een koper werden gehackt en dat incident aanvankelijk werd afgedekt. De auteur vergelijkt dit met het uitbesteden van veiligheid in de film Robocop, waar private belangen ongemakkelijke waarheden verbergen — een waarschuwing voor wat er kan gebeuren als zorg publieke taken ruilen voor kortetermijncash.